Đột quỵ và đột tử khác nhau thế nào, phòng ngừa ra sao?

PGS Nguyễn Huy Thắng – chủ tịch Hội Đột quỵ TP.HCM kiêm trưởng khoa bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) – cho hay: đột tử có thể xuất phát từ thuật ngữ “Sudden cardiac death” hoặc “Sudden cardiac arrest”, nguyên nhân thường do tắc nghẽn mạch máu nuôi tim (mạch vành) hoặc do bệnh lý rối loạn nhịp tim.

Biểu hiện thường gặp là một bệnh nhân đang (có vẻ) bình thường đột nhiên gục xuống, do tim ngừng đập một cách đột ngột, và có thể gây tử vong trong ít phút nếu không được cấp cứu kịp thời.

Còn đột quỵ xuất phát từ thuật ngữ “Stroke”, hoặc trước đây hay dùng từ “CerebroVascular accident”, dịch ra là “tai biến mạch máu não“. Đột quỵ do tình trạng mạch máu não bị tắc nghẽn đột ngột, hậu quả là các tế bào vùng não được nuôi dưỡng bởi mạch máu tắc nghẽn, bị chết dần và dẫn đến mất chức năng thần kinh.

Biểu hiện của bệnh qua các triệu chứng liệt tay và chân một bên, nói đớ, méo miệng… Khi tắc nghẽn mạch máu lớn, theo thời gian số lượng tế bào não chết với thể tích lớn có thể dẫn đến hiện tượng phù nề gây ảnh hưởng đến ý thức, hôn mê.

Khi đã nặng hơn và mất thêm thời gian xảy ra hiện tượng chèn ép, gây thoát vị não, ảnh hưởng đến vùng thân não – nơi được xem là “tổng chỉ huy” của hệ tuần hoàn và hô hấp. Đến lúc đó, đột quỵ mới có thể làm cho bệnh nhân tử vong.

PGS Thắng đúc kết có hai điểm khác biệt quan trọng giữa đột quỵ với đột tử. Thứ nhất là hơn 90% các trường hợp đột quỵ bắt đầu bằng triệu chứng FAST (yếu liệt nửa người, méo miệng và nói đớ). Vì vậy có thể nói không có FAST, gần như ít có khả năng là đột quỵ.

Thứ hai, khác với đột tử có thể gây tử vong trong ít phút, đột quỵ không gây tử vong trong những giờ đầu tiên, mà thường sau vài ngày. Như vậy, đột quỵ có “thời gian vàng” để cấp cứu, điều trị.

Bác sĩ Thắng cũng khuyến cáo khi gặp các dấu hiệu nêu trên, cần tranh thủ tối đa thời gian gọi xe cứu thương ngay đưa người bệnh đến bệnh viện để được cấp cứu kịp thời. Thời gian gần đây, đây là hai bệnh lý khá thường gặp, trong đó riêng đột quỵ có đến 200.000 ca mắc mới tại Việt Nam mỗi năm.

Cấp cứu đột quỵ nhanh nhờ kỹ thuật cao

Nhiều người bệnh đột quỵ đã được cấp cứu chỉ sau 15-25 phút nhờ quy trình xử lý thần tốc, kỹ thuật hiện đại tại Trung tâm cấp cứu đột quỵ Bệnh viện Tâm Anh.